आयुर्वेद चिकित्सा सरोकारवालाहरुले नेपालमा आयुर्वेदको विकास हुन नसकेकोमा सरकारलाई दोष दिएका छन् । आयुर्वेदिक औषधिलाई प्राथमिक स्वास्थ्य सेवामा समावेश गर्न नेपाल सरकार र आधुनिक चिकित्सा क्षेत्रबाट कुनै पहल नभएकाले विकास हुन नसकेको उनीहरुको भनाइ छ । आयुर्वेद तथा वैकल्पिक औषधि विभागले राष्ट्रिय स्वास्थ्य दिवस तथा धनबन्त्रजयन्तीको अवसरमा आयोजना गरेको पत्रकार सम्मेलनमा आयुर्वेद तथा वैकल्पिक औषधि विभागका महानिर्देशक डा वासुदेव उपाध्यायले यसको संरक्षण, संरक्षणमा पहल हुन नसकेको बताए । र परम्परागत आयुर्वेद चिकित्सालाई प्रवर्द्धन गर्नुहोस् किनभने त्यहाँ कुनै नयाँ अनुसन्धान, विकास, र मुख्यधारा प्राथमिक स्वास्थ्य सेवामा परम्परागत चिकित्साको निगमहरू छैनन्। नतिजाको रूपमा, सार्वजनिक धारणा र परम्परागत औषधिको खपत निराशामा छ। उनले भने, ‘परम्परागत आयुर्वेदिक औषधिको राम्रोसँग परीक्षण नगर्ने, आयुर्वेदिक औषधि खाँदा मिर्गौला र मुटुको रोग लाग्ने जस्ता स्वास्थ्यका लागि नराम्रो कुरा नेपाली समाजमा कुँदिएको तर गलत धारणा छ, तर यसमा कुनै सत्यता छैन । धेरैले बिना परामर्श र लामो समयसम्म आयुर्वेदिक औषधि सेवन गर्छन् जसले साइड इफेक्ट देखाउँछ।" यससँगै आधुनिक चिकित्सामा आयुर्वेदको राजनीतिक अनास्था र सहयोगको अभाव रहेको छ, जसलाई यस क्षेत्रलाई फलदायी बनाउन परिवर्तन गर्न आवश्यक छ । आयुर्वेद तथा वैकल्पिक औषधि विभागका सूचना अधिकारी डा. मुनकर्ण थापाले आयुर्वेदले बेलुकी उठ्ने, स्वास्थ्य सरसफाइमा ध्यान दिनु, खाना खानुअघि हात धुने, घाममा नुहाउने, व्यायाम गर्ने जस्ता आधारभूत कुराहरुको वकालत गरेको बताए । आधुनिक विज्ञानले रोगमुक्त जीवन जिउन सुझाव दिएको छ । तर, विश्वास र परिवर्तनको चाहना आधुनिक डाक्टर र आधुनिक औषधिमाथि लगाइन्छ जसका कारण आयुर्वेद लामो समयदेखि छायाँमा परेको छ । उनले आयुर्वेदलाई राजनीतिक प्रतिबद्धता, अनुसन्धान, बजेट र समन्वयमा समावेश गर्न सके आयुर्वेद फलदायी हुने बताए । गत वर्ष १७ लाखले आयुर्वेदिक उपचार गराएका छन् । धनबन्तरीलाई परम्परागत चिकित्साको जनक मानिने भएकाले नेपालमा धनबन्तरी जयन्ती दिवसलाई राष्ट्रिय स्वास्थ्य दिवसका रूपमा मनाइन्छ। #worldwidekhabar
