अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा इन्धनको मूल्य घट्दै गएपछि इन्धनको मूल्य घटे पनि तेलको एकाधिकारले मूल्य यथावत राखेको छ ।
नेपाल आयल कर्पोरेशनले भारतीय आयल कर्पोरेसनलाई ३० अर्बभन्दा बढीको बक्यौता घटाउन करिब १७ अर्ब रुपैयाँ तिर्न लागेको सरकारी स्वामित्वमा रहेको तेल कम्पनीका एक वरिष्ठ अधिकारीले बताए । केही ऋण, मूल्य अभिवृद्धि कर (भ्याट) फिर्ता र पूर्वाधार विकास शुल्क सरकारबाट फिर्ता गरेपछि नेपाल आयलले भारतीय तेल आपूर्तिकर्तालाई भुक्तानी गर्ने निर्णय गरेको थियो। एनओसीका अनुसार हाल आईओसीमा ३१ अर्ब रुपैयाँ तिर्न बाँकी छ । एनओसीको वित्त/प्रशासन शाखाका उपप्रबन्ध निर्देशक नागेन्द्र साहले भने, ‘हामीले सोमबार आईओसीलाई १०.५ अर्ब रुपैयाँ (१६.८ अर्ब रुपैयाँ) भुक्तानी गर्दैछौं। "यो भुक्तानी पछि, आईओसीमा हाम्रो बक्यौता अझै पनि लगभग 14 अर्ब रुपैयाँ रहन्छ।" सार्वजनिक प्रतिक्रिया र मुद्रास्फीतिको डरका बीच पेट्रोलियम पदार्थको अन्तर्राष्ट्रिय मूल्य वृद्धि र स्वदेशमा मूल्य समायोजन गर्न नसक्दा केही महिनादेखि आपूर्ति हुने तेलको पूर्ण भुक्तानी गर्न सरकारी स्वामित्वको तेल एकाधिकार असफल भएको थियो। आईओसीको बक्यौता असार २३ गतेसम्म २२ अर्ब रुपैयाँ थियो भने डिजेल र पेट्रोलको मूल्य घटाएपछि असार ८ सम्ममा ३० अर्ब नाघेको छ । सरकारको निर्देशनअनुसार गत असार २५ गते निगमले डिजेल र मट्टितेलको मूल्य क्रमशः प्रतिलिटर २९ र २० रुपैयाँ घटाएको थियो । सरकारले मूल्य घटाउँदा हुने नोक्सानी सरह कर घटाउने घोषणा गरे पनि सरकारले आफ्नै घोषणा कार्यान्वयन गरेको छैन । यसको सट्टा, अर्थ मन्त्रालयले एनओसीलाई नगद क्षतिपूर्ति मार्फत मूल्य घटाउँदा भएको नोक्सान मन्त्रालयले क्षतिपूर्ति दिने आश्वासन दिएको थियो। त्यसको सट्टा गत असार १५ गते बसेको मन्त्रिपरिषद्को बैठकले ७ अर्ब रुपैयाँ ऋण लगानीका रूपमा उपलब्ध गराउने निर्णय गरेको थियो । साहले भने, ‘अबको पाँच वर्षमा सरकारले ऋण तिर्नैपर्छ । "ब्याज दर पाँच प्रतिशत छ।" ऋण फारममा भए पनि एनओसीले सरकारबाट नगद प्राप्त गर्यो। त्यसैगरी, मन्त्रिपरिषद्को असार १५ गतेको निर्णयअनुसार भ्याट रिटर्न बापत २ अर्ब ७५ करोड रुपैयाँ र पूर्वाधार विकास शुल्कबापत ५९ करोड रुपैयाँ थप प्राप्त भएको छ । ‘राष्ट्रिय वाणिज्य बैंकबाट पनि ३ अर्ब रुपैयाँ ऋण लिएका छौं,’ साहले भने । "हामीले भारतीय आपूर्तिकर्तालाई भुक्तानी गर्न प्राप्त गरेको नगदमा हाम्रो आफ्नै आर्थिक स्रोतहरू थप्दैछौं।" सरकारले कर घटाउने गरेको घोषणा कार्यान्वयनमा बेवास्ता गरिरहँदा पनि आगामी दिनमा अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा पेट्रोलियम पदार्थको मूल्य घट्नेमा निगम आशावादी छ । विश्वव्यापी मन्दीको डरका बीच पछिल्ला दिनहरूमा इन्धनको मूल्य घट्न थालेको छ । फलस्वरूप आईओसीले साउन १ गते पठाएको मूल्यसूचीको तुलनामा एनओसीका लागि पेट्रोल, डिजेल र हवाई इन्धनको मूल्य घटेको छ । निगमका अनुसार पेट्रोलमा प्रतिलिटर १५.९२ रुपैयाँ, डिजेलको मूल्य प्रतिलिटर १६.६९ रुपैयाँ, हवाई इन्धन (आन्तरिक) १६.७३ रुपैयाँ र हवाई इन्धन (बाह्य) प्रतिलिटर १७.११ रुपैयाँले घटेको छ । मट्टितेलको मुल्यमा कुनै परिवर्तन भएको छैन भने खाना पकाउने ग्यासको मूल्य प्रति सिलिन्डर १० रुपैयाँ ६४ रुपैयाँले बढेको निगमले जनाएको छ । मूल्य घटे पनि निगमले पेट्रोल, डिजेल र खाना पकाउने ग्यासमा सरकारी एकाधिकारले घाटा बेहोर्दै आएको भन्दै आइतबार पेट्रोलियम पदार्थको मूल्य घटाएको छैन । एनओसीले आइतबार जारी गरेको विज्ञप्तिमा भनिएको छ, ‘साउन ४ गतेसम्म सोही मूल्य कायम राख्दा मासिक ४ अर्ब ३२ करोड रुपैयाँ नोक्सानी हुने एनओसीले अनुमान गरेको छ । #worldwidekhabar
